► Παραγωγή

Α. Παράγωγα ρήματα

Κυρίως από ουσιαστικά ή επίθετα 

Νεύρο - νευριάζω 

Φυτό - φυτεύω 

Κόπος - κοπιάζω 

Τέλος - τελειώνω

Ζέστη - ζεσταίνω

Όμορφος - ομορφαίνω

Σημάδι - σημαδεύω

Κλειδί - κλειδώνω

 

Από άλλα ρήματα

Φέγγω - φεγγίζω

Βάφω - ξεβάφω

Διψώ - ξεδιψώ

 

Από άκλιτα μέρη του λόγου (επιρρήματα, επιφωνήματα, κτλ...):

Συχνά - συχνάζω

Σιμά - σιμώνω

Χαμηλά - χαμηλώνω

 

Β. Παράγωγα ουσιαστικά

Από ρήματα :

Τραγουδώ - τραγουδιστής

Έρχομαι - ερχομός

Κλαδεύω - κλάδεμα

Ανασαίνω - ανάσα

Τρέχω - τρέξιμο

 

Από ουσιαστικά :

Α. υποκοριστικά : δείχνουν ότι κάτι είναι μικρό ή ότι το νιώθουμε ως αγαπητό/οικείο.

Π.χ. Παιδί - παιδάκι

Καταλήξεις : -άκι, -ίτσα, -άκος, -άκης, -ούλα, -ούλης, -ούλι, -ούδα, -ούδι

 

Β. μεγεθυντικά : δείχνουν ότι κάτι είναι πιο μεγάλο από αυτό στο οποίο αναφέρεται η λέξη από την οποία προέρχεται.

Π..χ. κολοκύθι - κολοκύθα

αυλάκι - αυλακιά

Καταλήξεις: -α, -άρα, -αράς, -αρος

 

Γ. περιεκτικά: δείχνουν ότι πολλά όμοια πράγματα βρίσκονται στο ίδιο μέρος.

Π.χ. άμμος-αμμουδιά, αμπέλι-αμπελώνας

Καταλήξεις: -ια, -ώνας, -ιώνας

 

Δ. τοπικά: Δείχνουν τόπο.

Π.χ. εστιάτορας - εστιατόριο, Πατριάρχης - Πατριαρχείο

 

Ε. εθνικά: Δείχνουν τον άνθρωπο που κατάγεται από συγκεκριμένο τόπο. Έχουν πολλά είδη καταλήξεων.

Π.χ. Ανατολή - Ανατολίτης, Ψαρά - Ψαριανός

 

Στ. επαγγελματικά : δηλώνουν επάγγελμα.

Π.χ. βιβλιοθήκη - βιβλιοθηκάριος, βάρκα -βαρκάρης, γάλα - γαλατάς

 

Ζ. διάφορα άλλα:

-αινα: Γιώργος - Γιώργαινα

-ινα: γιατρός - γιατρίνα

-ισμός: Χριστιανός - Χριστιανισμός

-ιά: νύχτα - νυχτιά, λεβέντης-λεβεντιά

 

Γ. Παράγωγα επίθετα

Από ρήματα:

Δροσίζω - δροσιστικός

Μελετώ - μελετηρός

Λάμπω - λαμπερός

Κινώ - κινητήριος

 

Σκύβω - σκυφτός

Βάζω - βαλτός

 

Από ουσιαστικά:

Ζήλια - ζηλιάρης

Άνοιξη - ανοιξιάτικος

Στάχτη - σταχτής

Αιώνας - αιώνιος

Βροχή - βροχερός

Μετάξι - μεταξωτός

Κορίτσι - κοριτσίστικος

Αρνί - αρνίσιος

Μαλλί - μάλλινος

 

Συνήθεις καταλήξεις: -ινος, -ικος, -ένιος

 

Από επίθετα:

Αυτά είναι κυρίως υποκοριστικά:

Κοντός - κοντούλης

Ζεστός - ζεστούτσικος

 

Ή φανερώνουν ιδιότητα:

Άγριος - αγριωπός

Άσπρος - ασπριδερός

Παχύς - παχουλός

 

Είναι αφηρημένα και φανερώνουν ιδιότητα:

Αθώος - αθωότητα

Αγράμματος - αγραμματοσύνη

Μαύρος - μαυρίλα

Γλυκός - γλύκα

Κόκκινος - κοκκινίλα

Βαρύς - βαρύτητα

 

Επίσης σχηματίζονται με το στερητικό α(ν):

Επίσημος - ανεπίσημος

Ακριβής - ανακριβής

Πιθανός - απίθανος

 

Από επιρρήματα:

Κοντά - κοντινός

Βόρεια - βορινός

Αύριο - αυριανός

 

Δ. Παράγωγα επιρρήματα

Από επίθετα κυρίως:

Όμορφος - όμορφα

Ειλικρινής - ειλικρινώς

Άμεσος - άμεσα και αμέσως

Βαρύς - βαριά

 

Καταλήξεις: -α και -ως

 

Από αντωνυμίες, πιο σπάνια:

Άλλος - αλλού

 

Από άλλα επιρρήματα, πιο σπάνια:

Εκεί - εκείθε